Anonim Şirkete Borçlanma Yasağı

Anonim şirkete borçlanma yasağının temel amacı, şirketle ilgili kişilerin, şirketle yapacakları işlemlerle şirkete zarar vermelerini önlemektir. Bu yasağın hedefi, şirketin mali yapısını korumak ve riskleri minimize etmektir. Yönetim kurulu üyeleri için bu risklerin daha yüksek olması nedeniyle, Türk Ticaret Kanunu (TTK) belirli sınırlamalar getirmiştir.

Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı (TTK m. 358)

Türk Ticaret Kanunu'nun 358. maddesi uyarınca, anonim şirket pay sahiplerinin şirkete borçlanmaları bazı şartlara bağlıdır:

• Sermaye Taahhüdü: Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ödemedikçe ve şirketin serbest yedek akçeleri ile birlikte kârı, geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamazlar.

• Şirketin Mali Durumu: Şirketin serbest yedek akçeleri ile birlikte kârının, geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olması gerekmektedir.
  

Bu şartlar yerine getirilmedikçe, pay sahiplerinin şirkete borçlanmaları veya şirkete karşı herhangi bir taahhüt altına girmeleri yasaktır. Örneğin, pay sahipleri şirketten para çekemez veya şirkete karşı kendilerini borçlandıracak sözleşmeler yapamazlar.

Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yakınlarının Şirkete Borçlanma Yasağı (TTK m. 395)

TTK'nın 395. maddesi, yönetim kurulu üyeleri ve yakınlarının şirkete borçlanmalarını düzenler. Bu madde kapsamında yapılan değişiklikler şunlardır:

• Yasağa Tâbi Kişiler: Borçlanma yasağı yalnızca "pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri" ve "pay sahibi olmayan 393. maddede sayılan yakınları" ile sınırlıdır.

• Borçlanmanın Şekli: Sadece "nakit borçlanmalar" yasak kapsamına alınmıştır. Nakit dışındaki borçlanmalara engel bulunmamaktadır.
  

Yönetim kurulu üyeleri ve yakınlarının şirketle olan ilişkilerinde nakit borçlanmaları yasaklanmış, diğer tür borçlanmalar ise serbest bırakılmıştır.

Yasağa Uymamanın Yaptırımları (TTK m. 562)

Borçlanma yasağının ihlâli durumunda uygulanacak yaptırımlar, Türk Ticaret Kanunu'nun 562. maddesinde belirtilmiştir:

• Cezaî Yaptırımlar: Yasağa ilişkin düzenlemeleri ihlâl eden fiiller için adli para cezası öngörülmektedir.

• Hukuka Aykırılık: Yasağa doğrudan uymayan işlemler, güveni kötüye kullanma suçuna neden olabilir (Türk Ceza Kanunu m. 155). TTK m. 358 ve TTK m. 395/2’de belirtilen kişilerin şirkete borçlanmaları hâlinde, TTK m. 562/5 uyarınca adli para cezası uygulanacaktır.
  

Bu düzenlemeler, şirketlerin mali güvenliğini sağlamak ve olası riskleri önlemek amacıyla getirilmiştir. Şirketlerin ve ilgili kişilerin bu kurallara uymalarını teşvik etmek için uygulanan yaptırımlar, şirketlerin mali yapısını koruma altına almayı hedefler.